Το Σάββατο 30 Απριλίου 1859 δημοσιεύονται τα τρία πρώτα κεφάλαια του μυθιστορήματος “A Tale of Two Cities” στο εβδομαδιαίο περιοδικό “All the Year Round”. Εκδότης του περιοδικού είναι ο συγγραφέας του μυθιστορήματος, ο Charles Dickens.
Το μυθιστόρημα ανοίγει με έναν τόσο εντυπωσιακό τρόπο που ακόμα και όσες/οι δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο γνωρίζουν τις πρώτες φράσεις της εισαγωγής του:
It was the best of times, it was the worst of times, it was the age of wisdom, it was the age of foolishness, it was the epoch of belief, it was the epoch of incredulity, it was the season of Light, it was the season of Darkness, it was the spring of hope, it was the winter of despair, we had everything before us, we had nothing before us, we were all going direct to Heaven, we were all going direct the other way.
Το τελευταίο κεφάλαιο του μυθιστορήματος δημοσιεύεται στο τεύχος του Σαββάτου 26 Νοεμβρίου και την παραμονή των Χριστουγέννων, στις 24 Δεκεμβρίου 1859 κυκλοφορεί ολόκληρο σε τόμο. Από το 1859 μέχρι σήμερα ο τόμος αυτός (στα αγγλικά ή μεταφρασμένος) έχει πουλήσει πάνω από 200 εκατομμύρια αντίτυπα. Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή μυθιστορήματα όλων των εποχών.
Αλλά εκείνη τη χρονιά, εκτός από τον Dickens, θα δημοσιεύσουν τα βιβλία τους δύο μεγάλοι συμπατριώτες του:
Ο John Stuart Mill το “On Liberty”, ένα από τα σημαντικότερα έργα πολιτικής φιλοσοφίας όλων των εποχών και ταυτόχρονα το κορυφαίο φιλελεύθερο μανιφέστο μέχρι και σήμερα.
Ο Charles Darwin το “On the Origin of Species”, το βιβλίο που θα αλλάξει τα πάντα. Καταρχήν θα επηρεάσει την επιστήμη στο σύνολό της αλλά και τον τρόπο που βλέπουμε τη θέση του ανθρώπου στον κόσμο.
Θα μου πείτε, εντάξει ο Mill και ο Darwin. Αλλά γιατί το μυθιστόρημα του Dickens άλλαξε τον κόσμο; Διότι ολόκληρο το έργο του Dickens έχει ασκήσει, και συνεχίζει να ασκεί, τόσο μεγάλη επιρροή σε συγγραφείς, διανοούμενους και στο αναγνωστικό κοινό που είναι αδύνατον να υποτιμηθεί ακόμα κι από αυτούς που η σχέση τους με τη λογοτεχνία είναι περιστασιακή ή ανύπαρκτη.
Αν έχετε ακόμα αμφιβολία για τη δύναμη ενός μεγάλου συγγραφέα να αποτυπώσει την ουσία της ανθρώπινης εμπειρίας, τότε σας καλώ να διαβάσετε μια ακόμα παράγραφο, όχι τόσο διάσημη όσο η εισαγωγική, αλλά για μένα καλύτερη. Προέρχεται από το τρίτο κεφάλαιο του πρώτου μέρους. Αυτή η παράγραφος αποτελεί την εισαγωγή όχι στο ιστορικό πλαίσιο του μυθιστορήματος (όπως το πρώτο απόσπασμα) αλλά στις ζωές, στα μυστικά, στα συναισθήματα, στις σχέσεις, στη δράση των προσώπων που θα πρωταγωνιστήσουν. Είναι από αυτά τα αποσπάσματα που έχουν κάνει τον Dickens αθάνατο:
A wonderful fact to reflect upon, that every human creature is constituted to be that profound secret and mystery to every other. A solemn consideration, when I enter a great city by night, that every one of those darkly clustered houses encloses its own secret; that every room in every one of them encloses its own secret; that every beating heart in the hundreds of thousands of breasts there, is, in some of its imaginings, a secret to the heart nearest it! Something of the awfulness, even of Death itself, is referable to this. No more can I turn the leaves of this dear book that I loved, and vainly hope in time to read it all. No more can I look into the depths of this unfathomable water, wherein, as momentary lights glanced into it, I have had glimpses of buried treasure and other things submerged. It was appointed that the book should shut with a spring, for ever and for ever, when I had read but a page. It was appointed that the water should be locked in an eternal frost, when the light was playing on its surface, and I stood in ignorance on the shore. My friend is dead, my neighbour is dead, my love, the darling of my soul, is dead; it is the inexorable consolidation and perpetuation of the secret that was always in that individuality, and which I shall carry in mine to my life’s end. In any of the burial-places of this city through which I pass, is there a sleeper more inscrutable than its busy inhabitants are, in their innermost personality, to me, or than I am to them?
Ξεκίνησα σήμερα το βιβλίο στην εξαιρετική έκδοση της Οξφόρδης. Το είχα διαβάσει πριν πολλά χρόνια στα ελληνικά, σε μια μάλλον συντομευμένη έκδοση και θυμάμαι ελάχιστα.
Αριστείδης Χατζής
[Στην πρώτη φωτογραφία o Charles Dickens, 48 ετών, λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του “A Tale of Two Cities”.
Στις άλλες τρεις φωτογραφίες, τα εξώφυλλα της πρώτης έκδοσης των τριών βιβλίων.]
