Αυτό που ζούμε δεν έπεσε από τον ουρανό…

“Τα τελευταία χρόνια με απασχολεί ιδιαίτερα η διατύπωση μιας ολοκληρωμένης πρότασης για την σύσταση ενός βιώσιμου δρόμου εξόδου από την κρίση του κοινωνικοοικονομικού μας συστήματος . Έχω κατανοήσει προ πολλού πως, στην πραγματικότητα, αυτό που βιώνουμε είναι το γέννημα μιας πολύπλοκης και βαθιάς δομικής κρίσης: αυτό που ζούμε δεν έπεσε από τον ουρανό.

Η κρίση μας ούτε αποκλειστικά «εξωγενής» είναι, ούτε απλά συγκυριακή είναι, ούτε στενά οικονομική είναι, ούτε εξαντλεί τις πηγές και τις αιτίες της σε φαινόμενα, απλώς, της τελευταίας δεκαετίας, όπως πολλοί συνεχίζουν λανθασμένα να ισχυρίζονται. Εντελώς αντίθετα, η παρούσα κρίση του εθνικού κοινωνικοοικονομικού μας συστήματος είναι πολυσύνθετη –συντίθεται, συγχρόνως, από πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, ηθικές και αξιακές συνιστώσες – πολύπλοκη και βαθιά ανατρεπτική: το θέλουμε ή όχι…

“ Για Μια Νέα Βιομηχανική Πολιτική ”

Δυστυχώς όμως, η ανάλυση της φαίνεται πως στις περισσότερες προσεγγίσεις της συνεχίζει να καθηλώνεται, ακόμη κι έως σήμερα, στην λογική ανεύρεσης επιφανειακών, «πυροσβεστικών» λύσεων. Στην πράξη, η διαρκής προσπάθεια «οριακής» αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών της οικονομίας μας φαίνεται πως, δυστυχώς, θέτει διαρκώς σε δεύτερη μοίρα, στην οπτική της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής της χώρας, τις σημαντικότερες, τις πλέον κρίσιμες διαστάσεις για μια μακρόπνοη έξοδο από την κρίση.

Σαν να μην γίνεται, δηλαδή, ξεκάθαρα αντιληπτό πως η επιδίωξη του κρίσιμου αναπτυξιακού τετράπτυχου της επιζητούμενης οικονομικής ισορροπίας, κοινωνικής συνοχής, τεχνολογικής βελτίωσης και πολιτικής σταθερότητας που αναζητούμε εναγωνίως, αναγκαστικά εδράζεται στην επίτευξη της διακλαδικής και της διατοπικής ανάπτυξης στην χώρα και αυτές, βαθύτερα, προαπαιτούν την αναζωογόνηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων μας (βλ. Διάγραμμα Α)

Η ανάγκη εστίασης στην «μίκρο» και «μέσο» διαστάσεις του οικονομικού μας συστήματος

Συγκεκριμένα λοιπόν, στην άρθρωση της πολιτικής εξόδου από την κρίση, έως σήμερα, ακόμα και μέσα στα ακολουθούμενα μνημόνια, φαίνεται να αποδίδεται, στην πράξη, ελάχιστη βαρύτητα στην μικρο-οικονομική (επιχειρηματική) και μεσο–οικονομική (κλαδική, περιφερειακή και τοπική) πτυχή της κρίσης που βιώνουμε.

Σαν να μας απασχολεί, σχεδόν αποκλειστικά, το να κρατήσουμε τον «ασθενή» (την ελληνική οικονομία) στην ζωή, με αποσπασματικές και βραχύπνοες προσπάθειες διάσωσης (βαριά αύξηση της φορολογίας, αυξανόμενες οριζόντιες επιβαρύνσεις, ποικίλα χαράτσια…) παραμελώντας συστηματικά -και συχνά επιβαρύνοντας ακόμα…- τις επιμέρους οργανικές (κλαδικές και περιφερειακές) και κυτταρικές (επιχειρηματικές) λειτουργίες του.

Κάτι τέτοιο, εύκολα γίνεται κατανοητό στην μεταφορά μας, δεν μπορεί επ’ ουδενί να οδηγήσει στην γρήγορη έξοδο από την «εντατική», όσο και αν διαφημίζεται εντελώς επιπόλαια η «καθαρή έξοδος από τα μνημόνια» στις μέρες μας, από την σημερινή κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Απλώς, αυτό που στην πραγματικότητα ακολουθείται είναι μια ιδιαιτέρως εύθραυστη και επικίνδυνη πολιτική, υπερφορολόγησης και χρονοτριβής, που συνεχίζει να κρατά τεχνητά τον «ασθενή» στην ζωή αδυνατίζοντας, όμως, κλιμακωτά την συνολική φυσιολογική του κατάσταση και, μαζί, όλες τις προοπτικές ταχείας αποκατάστασης της υγείας του…

Σύμφωνα με την άποψη μου, αντίθετα, στην εστίαση επί αυτών των δυο παραμελημένων διαστάσεων (μικρο και μεσο-οικονομικό επίπεδο) βρίσκεται η αναγκαία βάση για μια νέας λογικής οικονομικής πολιτική που θα στηρίξει το κοινωνικοοικονομικό μας σύστημα προς μια πραγματική και βιώσιμη έξοδο από την κρίση του. Πρέπει να εστιάσουμε πλέον εκτιμώ, κυριαρχικά, στην ενδυνάμωση της οργανικής-στρατηγικής ανταγωνιστικότητας του παραγωγικού μας συστήματος, ώστε να καταφέρουμε να ανατοποθετηθούμε με γόνιμο και αναπτυξιακά βιώσιμο τρόπο στην τρέχουσα αναδιάρθρωση της παγκόσμιας δυναμικής (βλ. διάγραμμα Β). Χωρίς αυτόν τον αναγκαίο αναπροσανατολισμό, δεν βλέπω κανένα φως στο μέλλον…

Στο βάθος, λοιπόν, εκτιμώ πως πρέπει να έρθει, επιτέλους, στο επίκεντρο των συζητήσεων μας για την οικονομική πολιτική το πολυσύνθετο πρόβλημα της συνολικότερης αστάθειας, της ανεπαρκούς εμπιστοσύνης, της καινοτομικής ατονίας, της ασθενούς εξωστρέφειας και της ελλιπούς ελκυστικότητας του συνολικού οικονομικού περιβάλλοντος, σε όρους επιχειρήσεων, κλάδων και περιφερειών της χώρας μας. Διότι, από αυτήν την βαθύτερη δομική ανεπάρκεια του οικονομικού περιβάλλοντος στην χώρα μας προκύπτει, αναπαράγεται και θα αναπαράγεται η ρίζα της οικονομικής κρίσης μας και όλα τα οδυνηρά άμεσα παράγωγα της: η χαμηλή ανταγωνιστικότητα, η επενδυτική άπνοια, η απογοητευτικά υψηλή ανεργία και η διευρυνόμενη παγίδα των όλο και χαμηλότερων εισοδημάτων για όσους εργάζονται ή επιχειρούν.

“ Για Μια Νέα Βιομηχανική Πολιτική ”

Η ανάγκη για μια νέα βιομηχανική πολιτική, φιλελεύθερης κατεύθυνσης

Η ίδια η έννοια της βιομηχανικής πολιτικής στην Ελλάδα γίνεται πολύ συχνά, δυστυχώς, θύμα παρανόησης. Πρώτα από όλα, ας ξεκαθαρίσουμε πως η βιομηχανική πολιτική δεν είναι κάτι που αφορά, στενά, μονάχα τον τομέα της μεταποίησης σε μια χώρα, όπως πολλοί λανθασμένα συνεχίζουν να νομίζουν. Αντίθετα, η σύγχρονη βιομηχανική πολιτική μιας χώρας είναι, πολύ ευρύτερα, η συστηματική προσπάθεια κατάρτισης και υλοποίησης ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου κυβερνητικής πολιτικής, που σκοπό έχει την μακρόπνοη τόνωση της ανάπτυξης και της μεγέθυνσης όλων των κλάδων και των περιοχών της οικονομίας. Κύριος στόχος της είναι η συστηματική τόνωση της συνολικής ανταγωνιστικότητας και την αύξηση των παραγωγικών δυνατοτήτων όλων των τοπικά εγκαταστημένων επιχειρήσεων της χώρας, ανεξαρτήτως κλαδικής ή χωρικής εστίασης. Κι αυτό το επιτυγχάνει προωθώντας -στην βάση ενός συνεκτικά δομημένου στρατηγικού σχεδίου- όλους τους αναγκαίους διαρθρωτικούς μετασχηματισμούς, οι οποίοι θα επιτρέψουν, πέραν από την απλή τόνωση των ρυθμών μεγέθυνσης, την αναζωογόνηση του συνολικού αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας (βλ. Διάγραμμα Γ)

Τελικό ζητούμενο της βιομηχανικής πολιτικής είναι λοιπόν, με απλή διατύπωση, η αύξηση των δυνατοτήτων ολόκληρου του παραγωγικού ιστού της χώρας στο να παράγει, διακλαδικα και διατοπικά, προϊόντα και υπηρεσίες που καταφέρνουν να ανταγωνίζονται αποτελεσματικά, να κρατούν τις θέσεις τους στην εγχώρια αγορά, να διεισδύουν και να αναπτύσσονται στις διεθνείς αγορές, σε συνθήκες ενός όλο και πιο απαιτητικού παγκοσμιοποιούμενου ανταγωνισμού.

Κατά δεύτερον, ας ξεκαθαρίσουμε πως το αίτημα για μια αποτελεσματική βιομηχανική πολιτική δεν είναι κάτι που σήμερα για πρώτη φορά διατυπώνεται στην διεθνή πραγματικότητα αλλά και για την Ελλάδα, όπως πολλοί επίσης λανθασμένα νομίζουν. Δεν είναι καθόλου μια περαστική μόδα της οικονομικής επιστήμης και πολιτικής. Τα επιχειρήματα για την ανάγκη της βιομηχανικής πολιτικής χρονολογούνται ήδη από τον 18ο αιώνα . Και στις μέρες μας όλες οι σοβαρές οικονομικές πολιτικές, διεθνώς, της αποδίδουν δικαιολογημένα την εξέχουσα σημασία που της αναλογεί.

Τέλος, μια σύγχρονη βιομηχανική πολιτική δεν σημαίνει επ’ ουδενί, κατ΄ανάγκην, στενό προστατευτισμό, εμπόδια στην ελεύθερη οικονομία και όξυνση του κρατικού παρεμβατισμού πάνω στην οικονομία, όπως πολλοί λανθασμένα επίσης ισχυρίζονται: κάθε άλλο…

Αντίθετα, εκτιμώ πως μια φιλελεύθερης κατεύθυνσης βιομηχανική πολιτική για την Ελλάδα, σήμερα, είναι όχι μόνο εφικτή αλλά και απολύτως αναγκαία για την επιτυχία της επόμενης κυβέρνησης, μακριά από τις ψευδαισθήσεις και τις «αυταπάτες» της παρούσας των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Ένα τέτοιο ολοκληρωμένο πρόγραμμα βιομηχανικής πολιτικής θα το αποτύπωνα, σχηματικά στα βασικά συστατικά του, διαρθρωμένο σε τρία χρονικά επίπεδα (βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο), με ειδικές προτεραιότητες και εστίαση ανά φάση, ως εξής:

“ Για Μια Νέα Βιομηχανική Πολιτική ”