“Μέχρι την 3η Σεπτεμβρίου 1967, οι Σουηδοί οδηγούσαν στην αριστερή πλευρά του δρόμου. Από τις 5 το πρωί της ημέρας εκείνης οδηγούν στη δεξιά πλευρά του δρόμου. Αυτή η μοναδική επιχείρηση χρειάστηκε λεπτομερέστατο σχεδιασμό, προσεκτική προετοιμασία που διήρκεσε τέσσερα χρόνια και εκτέλεση με τη μέθοδο big bang.
Η αλλαγή έγινε μέσα σε 5 ώρες, διάστημα στο οποίο δεν κυκλοφορούσαν οχήματα στους δρόμους της Σουηδίας! Είναι πολύ δύσκολο να σας περιγράψω πώς πραγματοποιήθηκε αυτό το εγχείρημα. Αρκεί μόνο να σας αναφέρω ότι σε όλους τους δρόμους είχαν τοποθετηθεί τα φανάρια και τα σήματα για την οδήγηση στα δεξιά τα οποία ήταν σκεπασμένα, καθώς επίσης όλες οι διαγραμμίσεις στους δρόμους οι οποίες ήταν και πάλι καλυμμένες. Μέσα στις πέντε ώρες της μετάπτωσης, αποκαλύφθηκαν τα φανάρια και η σήμανση ενώ σκεπάστηκαν τα προηγούμενα. Πολύ μεγάλη συμβολή στην επιτυχία του εγχειρήματος είχε η συνεχής ενημέρωση του κόσμου από την τηλεόραση και όλα τα μέσα ώστε να προετοιμαστούν για την «Dagen H» (Ημέρα H), όπως ονομάστηκε η ημέρα της μετάπτωσης. Ακόμη και τραγούδι δημιουργήθηκε ώστε να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο. Λεπτομέρειες μπορείτε να βρείτε στο Google ή στη Wikipedia με το λήμμα «Dagen H».
Την περίοδο της προετοιμασίας σπούδαζα στο Λονδίνο και παρακολουθούσα στην TV τις συζητήσεις και τον προβληματισμό των Βρετανών, οι οποίοι τελικά αποφάσισαν να μείνουν στην αριστερή οδήγηση. Για την ιστορία αναφέρω ότι στη Σουηδία, η πρώτη προσπάθεια αλλαγής στην οδήγηση έγινε το 1927 και δεν εγκρίθηκε, ενώ στο δημοψήφισμα που έγινε στις 16 Οκτωβρίου 1955 επικράτησε με συντριπτική πλειοψηφία 82,9% η διατήρηση της οδήγησης στα αριστερά. Εντούτοις οι κυβερνήσεις επανέφεραν συνεχώς το θέμα μέχρι που κατάφεραν να πείσουν το Κοινοβούλιό τους ότι η μετάπτωση είναι απαραίτητη. Μετά το επιτυχημένο εγχείρημα της Σουηδίας ακολούθησαν και άλλες χώρες: Ισλανδία, Νιγηρία και Γκάνα.
Επέλεξα αυτή την ενδιαφέρουσα ιστορία για να αναδείξω ορισμένα πολύ χρήσιμα συμπεράσματα:
• Επιμονή. Για σαράντα σχεδόν χρόνια οι πολιτικοί επέμεναν ότι έπρεπε να γίνει η αλλαγή παρά τις αντιδράσεις.
• Δημοψήφισμα. Πολλές φορές ο λαός παίρνει λάθος αποφάσεις σε πολύ κρίσιμα θέματα. Το είδαμε πρόσφατα: Ελλάδα, Brexit και Καταλωνία. Το 82,9% που ψήφισε για να διατηρηθεί η οδήγηση αριστερά, είναι τρομακτικό ποσοστό και πολύ λίγοι πολιτικοί θα είχαν το σθένος να το αψηφήσουν. Εντούτοις με την πειθώ και την ενημέρωση οι πολιτικοί τους έπεισαν για την αναγκαία αλλαγή. Τεκμηριώνεται ακόμα πόσο επικίνδυνα είναι τα δημοψηφίσματα. Ισως πρέπει να μας γίνει μάθημα, γιατί γίνεται μεγάλη κουβέντα για να μπουν τα δημοψηφίσματα στη ζωή μας με απρόβλεπτες συνέπειες.
• Σχεδιασμός. Δεν έχω λεπτομέρειες, αλλά είμαι απολύτως βέβαιος ότι ο σχεδιασμός του εγχειρήματος πρέπει να διήρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια, ενώ η υλοποίηση μπορεί να έγινε τους τελευταίους 6-12 μήνες. Στο σημείο αυτό πάσχουμε δραματικά στην Ελλάδα. Για να το πούμε λαϊκά, εμείς εδώ ακολουθούμε το «γιούρια και τους φάγαμε»! Πρόσφατο εκπληκτικό παράδειγμα κακού σχεδιασμού, το ηλεκτρονικό εισιτήριο στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
• Ο παράγων χρόνος. Είναι βέβαιο ότι αν δεν έκαναν τη μετάπτωση το 1967 οι Σουηδοί, σήμερα θα εξακολουθούσαν να οδηγούν στην αριστερή πλευρά του δρόμου. Πολύ μικρότερες χώρες όπως η Κύπρος εξακολουθούν να οδηγούν αριστερά γιατί το κόστος της μετάπτωσης είναι σήμερα απαγορευτικό. Για το Ηνωμένο Βασίλειο ούτε σκέψη δεν μπορεί να γίνει. Αφού δεν έγινε τότε, δεν θα γίνει ποτέ. Και στο σημείο αυτό εμείς εδώ στην Ελλάδα υστερούμε σημαντικά. Δεν καταλαβαίνουμε ότι ένα πρόβλημα που μπορεί να λυθεί σήμερα με κάποια σημαντική προσπάθεια, αν το αφήσουμε να χρονίσει μπορεί να μη λύνεται με οποιοδήποτε κόστος αργότερα. Καλό παράδειγμα είναι το Κυπριακό. Με την πάροδο του χρόνου έγινε πρακτικά άλυτο, ενώ στα αρχικά στάδια μπορούσε να λυθεί με ελάχιστο κόστος.
Σήμερα όμως θέλω να επικεντρωθώ σε ένα καίριο πρόβλημα, το οποίο κατά την άποψή μου είναι πλέον μη επιλύσιμο, γιατί πέρασαν τα χρόνια που μπορούσε να επιλυθεί σχετικά ανώδυνα ή έστω με ολίγη οδύνη. Αναφέρομαι στο ασφαλιστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα.
Στις 12 Δεκεμβρίου 2007 έγραψα στον «Ελεύθερο Τύπο» ένα άρθρο με τίτλο «Το Ασφαλιστικό Πρόβλημα – Μια διαφορετική προσέγγιση». Αντιγράφω ένα απόσπασμα: «…Θα ξεκινήσω από την ιστοσελίδα της Κοινωνικής Ασφάλισης των ΗΠΑ, όπου υπάρχουν ερωτήσεις και απαντήσεις. Στην ερώτηση: “Είμαι 35 χρονών, τι μπορώ να περιμένω σαν σύνταξη από το σημερινό πρόγραμμα;” η ξεκάθαρη απάντηση είναι: “Εκτός αν γίνουν αλλαγές, στην ηλικία των 69 ετών το 2040, η προγραμματισμένη σύνταξή σου θα είναι κατά 26% μικρότερη από ό,τι είναι σήμερα και θα μειώνεται συνεχώς για κάθε χρόνο μετά…”
Αυτά συμβαίνουν σε μια χώρα όπου η κατάσταση περιγράφεται συνοπτικά με τα ακόλουθα νούμερα: Ο λόγος των εργαζομένων προς τους συνταξιούχους το 1950 στις ΗΠΑ ήταν 16,5 προς 1 και σήμερα είναι 3,3 προς 1. Στην Ελλάδα το 1985 είχαμε τον αντίστοιχο λόγο 4 προς 1 και σήμερα (2007) έχουμε λόγο 1,79 προς 1! Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι θα έπρεπε να είχαμε αντιμετωπίσει το πρόβλημα από το 1985 και όχι σήμερα. Ισως σήμερα να είναι πολύ αργά».
Αυτά έγραφα πριν από δέκα χρόνια βλέποντας το πρόβλημα. Ξαναμπήκα στην ιστοσελίδα της Κοινωνικής Ασφάλισης των ΗΠΑ και από τις ερωτήσεις και απαντήσεις σταχυολογώ μερικά απλά γεγονότα για να διαπιστώσουμε πόσο μακριά από τη λύση βρισκόμαστε.
Σύνταξη πριν από τα 62 χρόνια ΔΕΝ υπάρχει, εκτός φυσικά της περίπτωσης σοβαρής ανικανότητας (severe disability) για εργασία. Η κανονική σύνταξη δίνεται όταν συμπληρωθούν τα 66 χρόνια, ενώ η σύνταξη στα 62 είναι μειωμένη και η σύνταξη στα 70 είναι αυξημένη. Για παράδειγμα κάποιος που θα πάρει για πλήρη σύνταξη στα 66 χρόνια τα 1.000 δολάρια, αν βγει στα 62 θα πάρει 750 δολάρια και αν δουλεύει μέχρι τα 70 θα πάρει 1.320 δολάρια. Απλά και ξεκάθαρα. Οσο πιο απλό είναι ένα σύστημα τόσο ευκολότερη και οικονομικότερη είναι η διαχείρισή του. Κάντε μια σύγκριση με το τι συμβαίνει στη χώρα μας και θα καταλάβετε αμέσως γιατί το πρόβλημα δεν μπορεί να επιλυθεί. Στην Ελλάδα το ένα τρίτο των συντάξεων καταβάλλεται σε συνταξιούχους κάτω των 65 ετών και για να υπολογιστεί η σύνταξη κάποιου χρειάζονται άπειρες ανθρωποώρες υπολογισμών. Δεν είμαι βέβαιος, αλλά πιστεύω ότι καταφέραμε να έχουμε το πλέον πολύπλοκο σύστημα στην Κοινωνική Ασφάλιση με αποτέλεσμα την… αναποτελεσματικότητα!
Δεν προτίθεμαι να αναλωθώ σε περίπλοκες αναλύσεις. Θα σας δώσω μόνο δύο στοιχεία για να συνειδητοποιήσετε το μέγεθος του προβλήματος. Σύμφωνα με τον κ. Μιλτιάδη Νεκτάριο, πρώην διοικητή του ΙΚΑ, την περίοδο 2000-2015 το κράτος συνεισέφερε στα Ταμεία για την κάλυψη των ελλειμμάτων τους, το ποσό των 220 δισεκατομμυρίων ευρώ! Επιπλέον, η διαφορά μεταξύ αναμενόμενων εισφορών και παροχών για την περίοδο 2015-2060 εκτιμάται ότι θα είναι 470 δισεκατομμύρια ευρώ! Με δεδομένο ότι το χρέος μας είναι 325 δισεκατομμύρια ευρώ, τα 220 δισ. ευρώ αποτελούν το 68% του χρέους! Αν διερωτάστε πώς φτάσαμε στο υπερβολικό χρέος τώρα έχετε την απάντηση. Είναι ευνόητο ότι για να καλύψουμε τις ανάγκες μέχρι το 2060 θα πρέπει να βρούμε άλλα 470 δισ. ευρώ για τα ελλείμματα. Από πού; Από φόρους ή από τις αγορές; Ιδού γιατί το πρόβλημα είναι πλέον μη επιλύσιμο. Οποιαδήποτε αλλαγή γίνει, θέλει χρόνια για να ωριμάσει και να αποδώσει. Αυτά τα χρόνια τα χάσαμε γιατί ένα εκατομμύριο πολίτες κατέβηκαν στους δρόμους το 2001 για να μην αλλάξει τίποτα και το πέτυχαν. «Στερνή μου γνώση, να σε είχα πρώτα»!
Στη Σουηδία όμως, οι κυβερνώντες αψήφησαν το 82,9% του δημοψηφίσματος και πέτυχαν κάτι που σήμερα θα ήταν οικονομικά και πρακτικά αδύνατο να πραγματοποιηθεί.”
Ο pluralismos.gr χρησιμοποιεί cookies. Τα cookies μας βοηθούν να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας. Με την πρόσβαση σας στο pluralismos.gr αποδέχεστε την χρήση των cookies σε αυτό.Το κατάλαβα
