“Αν θέλετε να δείτε σήμερα μια ελληνική ταινία με θέμα την περίοδο 1940-1944 σας προτείνω μια ταινία που δεν είναι απλά πολύ καλή, είναι ένα αριστούργημα. Είναι ταυτόχρονα μια από τις σπουδαιότερες αντιπολεμικές ταινίες του ευρωπαϊκού κινηματογράφου.
Καθηγητής
Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών
στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πρόκειται για την ταινία «Τι Έκανες στον Πόλεμο Θανάση» που γύρισε το 1971, στη διάρκεια της χούντας, ο Ντίνος Κατσουρίδης (που έγραψε και το σενάριο μαζί με τον Ασημάκη Γιαλαμά). Η ταινία ήταν ταυτόχρονα και μια αντιδικτατορική αλληγορία αλλά αυτό δεν έγινε αντιληπτό από τους κρετίνους λογοκριτές της χούντας. Βραβεύθηκε μάλιστα στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με το βραβείο της καλύτερης ταινίας και του καλύτερου σεναρίου αλλά και με το βραβείο Α´ αντρικού ρόλου για τον Θανάση Βέγγο. Η ερμηνεία του Βέγγου είναι μνημειώδης, η σημαντικότερη της καριέρας του.
Παίζουν αρκετοί γνωστοί ηθοποιοί μαζί του με πρώτον τον στενό συνεργάτη του Αντώνη Παπαδόπουλο, που δίνει μια σπαρακτική ερμηνεία – θα αλλάξει ο τρόπος που τον βλέπετε. Επίσης η Κατερίνα Γώγου, η Έφη Ροδίτη, ο Μανώλης Δεστούνης, η Καίτη Λαμπροπούλου, ο Νικήτας Πλατής, ο Χρήστος Καλαβρούζος και πολλοί άλλοι.
Η ταινία, αν και γυρίστηκε το 1971, είναι ασπρόμαυρη. Ο Κατσουρίδης, εκτός από σπουδαίος σκηνοθέτης, παρέμενε πάντα ένας από τους καλύτερους Έλληνες διευθυντές φωτογραφίας (να σας θυμίσω την εκπληκτική φωτογραφία στην «Πρωινή Περίπολο» του Νίκου Νικολαΐδη). Αλλά εδώ παρέδωσε την κάμερα στον κορυφαίο Έλληνα διευθυντή φωτογραφίας (και από τους σημαντικότερους στην Ευρώπη), τον Γιώργο Αρβανίτη. Προσθέστε και τη ζοφερή ατμοσφαιρική μουσική του Μίμη Πλέσσα. Το αισθητικό αποτέλεσμα καταλήγει σε μια συγκλονιστική κινηματογραφική εμπειρία, ειδικά αν έχετε την τύχη να δείτε την ταινία σε κινηματογραφική οθόνη.
Είναι μια σκληρή και ταυτόχρονα τρυφερή ταινία. Ρεαλιστική και ταυτόχρονα ρομαντική. Λαϊκή και ταυτόχρονα πολύσημη. Το τέλος της είναι μεγαλοφυές. Δεν θα το ξεχάσετε ποτέ.
Καθηγητής
Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών
στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Αν δεν μπορείτε να κάνετε υπομονή μέχρι να πετύχετε μια από τις συχνές προβολές της σε κινηματογραφικές λέσχες ή στην τηλεόραση, θα τη βρείτε σε σχετικά καλή ανάλυση εδώ:
Δείτε και στα επίκαιρα της εποχής τον Ντίνο Κατσουρίδη και τον Θανάση Βέγγο να βραβεύονται στη Θεσσαλονίκη το φθινόπωρο του 1971:”
ακόμη ενα αριστουργημα με θεμα την περιοδο 1940-1944
«Αν είχες γυρίσει αυτή την ταινία προτού γυρίσω εγώ τον «Κλέφτη των ποδηλάτων» τότε σήμερα θα ήσουν εσύ ο Ντε Σίκα!». Βιτόριο Ντε Σίκα (προς τον Γκρεγκ Τάλλας, όταν είδε το 1955 το «Ξυπόλητο Τάγμα» στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου)