“Σύμφωνα με την άποψη ενός από τους κορυφαίους οικονομολόγους όλων των εποχών, του Joseph Schumpeter, οι πραγματικά επαναστατικές αλλαγές, για την οικονομία και την κοινωνία, δεν έρχονται με πολέμους και αιματοχυσίες, αλλά δημιουργούνται από την εμφάνιση και εδραίωση νέων συνδυασμών οικονομικής δράσης. Οι πραγματικές επαναστάσεις, στο βάθος, είναι οι επιχειρηματικές καινοτομίες. Για αυτόν η διαδικασία της προόδου γίνεται αντιληπτή ως μια διαδικασία κλαδικής «επανάστασης».
Όπως ακριβώς το διατυπώνει:
«Σε κάθε ιστορική περίοδο είναι εύκολο να εντοπίσουμε την απαρχή της διαδικασίας και να την συνδέσουμε με κάποιον παραγωγικό κλάδο και μέσα στον κλάδο αυτό με κάποια επιχείρηση, από την οποία η αναταραχή διαχέεται σε ολόκληρο το σύστημα».
“ Για Μια Νέα Βιομηχανική Πολιτική ”
Συγκεκριμένα, ορίζει ως καινοτομία οτιδήποτε από τα ακόλουθα:
1. Η εμφάνιση νέων προϊόντων ή η βελτίωση των υφισταμένων
2. Η εφαρμογή νέων μεθόδων παραγωγής και εμπορίας
3. Το άνοιγμα νέων αγορών
4. Η απόκτηση νέων πηγών προσφοράς πρώτων υλών ή ημι-κατεργασμένων προϊόντων
5. Η αναδιοργάνωση ενός κλάδου και η δημιουργία μιας μονοπωλιακής θέσης.
Στα μάτια του, η καινοτομία είναι κάθε παραγωγική αναδιάταξη που καταλήγει στην δημιουργία μιας νέας συνάρτησης παραγωγής. Και αυτή μπορεί να προκύψει σε οποιοδήποτε σημείο της οικονομικής δράσης της επιχείρησης και της αγοράς.
Σύμφωνα με την οπτική του, η επιτυχημένη καινοτομία είναι, λοιπόν, μια ιδιαίτερη διαδικασία. Δεν είναι ένας διανοητικός άθλος, αλλά ένα επίτευγμα της θέλησης. Πρόκειται, συγκεκριμένα, για μια ιδιαίτερη περίπτωση του κοινωνικού φαινομένου της άσκησης ηγεσίας, όπως το διατυπώνει συγκεκριμένα. Η δυσκολία της καινοτομίας έγκειται, ακριβώς, στην αντίδραση και την αβεβαιότητα που συνεπάγεται μια πράξη χωρίς προηγούμενο, γι’ αυτό και είναι ανοικτή, αλλά και έχει απήχηση μόνον σε έναν ξεχωριστό τύπο ανθρώπου, ο οποίος σπανίζει…
Ποιού; Του επιχειρηματία, φυσικά…
Η χαρακτηριστική λειτουργία του επιχειρηματία είναι, ακριβώς, να ξεπερνά τις δυσκολίες που συνεπάγεται η εισαγωγή νέων πρακτικών στην οικονομία… Και από εδώ πηγάζει η αναμφίβολα κρίσιμη οικονομική και κοινωνική του συμβολή…
Μα ας εμβαθύνουμε, λίγο περισσότερο, στην έννοια της καινοτομίας ώστε να απαλείψουμε κάποιες πολύ συνηθισμένες παρεξηγήσεις.
Πρώτα από όλα, δεν πρέπει να συγχέουμε την τεχνολογία ή την επιστήμη, με την καινοτομία. Η τεχνολογία συνήθως ορίζεται ως η εφαρμογή της γνώσης πάνω στο προϊόν ή τη διαδικασία παραγωγής. Η επιστήμη αντιπροσωπεύει την σχηματισμένη γνώση κι αυτό εξηγεί, απλώς, την ιστορική ροή με την οποία συμβαίνουν τα πράγματα. Η καινοτομική διαδικασία μπορεί να πάρει τα κομμάτια της σχηματισμένης γνώσης (τεχνολογία) και να τα εφαρμόσει προσπαθώντας να απαντήσει στις ανθρώπινες ανάγκες, αναλαμβάνοντας το ρίσκο της ενδεχόμενης αγοραίας αποτυχίας… Το να κατέχεις μια ενδιαφέρουσα τεχνολογία διαφέρει πολύ, λοιπόν, από το να καινοτομείς…
Καινοτομία σημαίνει, βαθύτερα από όλα, αποτελεσματική διεκδίκηση κέρδους και έμπρακτη βελτίωση της αποδοτικότητας μιας επιχείρησης.
Επίσης, η καινοτομία δεν είναι, ποτέ, απλά η «νέα ιδέα»… «Νέες ιδέες» έχουν πολλοί, αποτελεσματικά καινοτομούν ελάχιστοι. Η καινοτομία δεν πέφτει ποτέ από τον ουρανό και δεν αρκεί, ποτέ, η «ιδέα»… Το βαθύτερο δυναμικό της καινοτομίας, πλέον, η βαθύτερη ικανότητα στο να καινοτομείς, το «δέντρο» δηλαδή που γεννάει τον «καρπό» της καινοτομίας μέσα στον σύγχρονο παγκοσμιοποιούμενο καπιταλισμό, «καλλιεργείται» μέρα την μέρα, με δουλειά και συστηματική προσπάθεια. Ο καινοτομικός εκσυγχρονισμός των επιχειρήσεων στον σύγχρονο παγκοσμιοποιούμενο ανταγωνισμό απαιτεί πόρους και συνεχείς επενδύσεις στην γνώση και την κατάρτιση. Απαιτεί διαρκείς “ενέσεις” σύγχρονης επιχειρησιακής τεχνογνωσίας, συστηματικό στρατηγικό σχεδιασμό, εκπαίδευση σε σύγχρονες μεθοδολογίες αποτελεσματικού management και αφομοίωσης της νέας τεχνολογίας.
Η πραγματική καινοτομία απαιτεί, λοιπόν, συνεχή εγρήγορση και αποτελεσματική διαχείριση σε όλα τα επίπεδα. Ο πραγματικά καινοτόμος επιχειρηματίας καλείται να βιώσει μια δύσκολη και «αντιφατική ζωή». Ο καινοτόμος άνθρωπος στο εσωτερικό των επιχειρήσεων πρέπει να ξέρει να ισορροπεί σε «τεντωμένο σχοινί» και να είναι συγχρόνως-και αυτό είναι το δύσκολο…-:
-
Γρήγορος αλλά και ακριβής,
-
Συστηματικός αλλά και ευρηματικός,
-
Ανοικτόμυαλος και με φαντασία αλλά χωρίς να αγνοεί τις δεδομένες συνθήκες και περιορισμούς,
-
Τυπικός αλλά και ανατρεπτικός,
-
Καλός ακροατής αλλά και συνεπής οικονόμος στον χρόνο του (και στον χρόνο της ομάδας του),
-
Συμμετοχικός αλλά και «μπροστάρης»,
-
Ευχάριστος αλλά και επίμονος,
-
«Ποιοτικός» αλλά και «φραγκοφονιάς»…
Και αυτός ο «τύπος» επιχειρηματία και στελέχους που περιγράφουμε φαίνεται πως έχει μεγάλη σχετική έλλειψη στον κόσμο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, σήμερα…
Χωρίς αυτόν, όμως, το «νέο» δύσκολα μπορεί να πραγματοποιηθεί…
Μα, τι σημαίνει, τελικά, «νέο»;
Το ερώτημα μοιάζει με το ερώτημα «εάν κινείσαι, ενώ κάθεσαι»…Δεν κινείσαι, αν το σύστημα αναφοράς σου είναι το δωμάτιο που βρίσκεσαι. Κινείσαι, αν το σημείο αναφοράς σου είναι το σύμπαν. Στην ουσία, η απάντηση εξαρτάται από το σημείο που βρίσκεσαι και παρατηρείς…
Προσωπικά επιλέγω έναν ανοικτό και διαβαθμισμένο ορισμό του νέου και της καινοτομίας. Νέο και καινοτομία είναι οτιδήποτε δεν διέθετε ως χθες η επιχείρηση, και καθώς το αποκτά, σήμερα, αυτό αυξάνει την αποδοτικότητα της.
Δεν χρειάζεται, σύμφωνα με την αναλυτική άποψη μου, να είσαι ο «πρώτος» στον κόσμο σε μια εφαρμογή για να χαρακτηριστείς καινοτόμος. Σε όλα τα επίπεδα μπορείς να χαρακτηριστείς καινοτόμος… Για μένα, ένα σημαντικότατος αριθμός καινοτομιών πραγματοποιούνται σε λιγότερο «περίοπτες» περιπτώσεις από αυτές του «παγκόσμιου πρωτοπόρου» και σε πολύ πιο «ταπεινές» συνθήκες. Για μένα, στην ουσία, Και αυτήν την καινοτομία δεν την κρίνει ποτέ κάποια «επιστημονική επιτροπή», αλλά η ίδια η αγορά και, τελικά, ο πελάτης της επιχείρησης. Και η επιχείρηση την νοιώθει πάντα, όταν υφίσταται όντως πραγματικά, στο ταμείο της…
Σε αυτήν την κατεύθυνση την συστηματικής καλλιέργειας της καινοτομίας, εκτιμώ, πως πρέπει να κινηθεί η ελληνική μικρομεσαία επιχείρηση.
Χωρίς καινοτομία δεν μπορεί να έχει ένα ευοίωνο μέλλον. Και βαθύτερα, ας κατανοήσουμε ως πολίτες, πως χωρίς καινοτόμο και προσαρμοστική επιχειρηματικότητα δεν παράγονται κέρδη και εισοδήματα, στις συνθήκες του έντονου παγκόσμιου ανταγωνισμού που βιώνουμε. Και χωρίς κέρδη και εισοδήματα δεν μπορείς να έχεις φορολογικούς πόρους και, τελικά, μια κοινωνία αντάξια των προσδοκιών σου…“
“ Για Μια Νέα Βιομηχανική Πολιτική ”
