“ Ένας από τους πλέον προβληματικούς χώρους της οικονομίας μας στους οποίους καλείται να δώσει άμεσες και δραστικές λύσεις η νέα κυβέρνηση της ΝΔ είναι αυτός της ενέργειας. Απαιτείται, αναμφίβολα, η άμεση εφαρμογή μιας νέας συνεκτικής και αποτελεσματικής ενεργειακής πολιτικής καταρχήν αποφυγής της κρίσης –που, δυστυχώς, φαίνεται να πλησιάζει με «μαθηματική ακρίβεια»…- και η εμπέδωση ενός νέου ολοκληρωμένου και ευέλικτου πλαισίου ενεργειακής ασφάλειας για την χώρα.
Εκτιμώ, όμως, πως είναι ιδιαιτέρως χρήσιμο ως πολίτες να έχουμε μια πληρέστερη εικόνα των κύριων ζητουμένων και των θεμελιωδών εννοιών που αφορούν τα ανωτέρω ώστε να μπορούμε να κρίνουμε με μεγαλύτερη διαύγεια το «πού βρισκόμαστε» και το «που θέλουμε να πάμε». Ας ξεκινήσουμε λοιπόν, από τα βασικά…
Κατ’ αρχήν, πρώτος και κορυφαίος στόχος της ενεργειακής πολιτικής είναι η εξεύρεση, η αξιοποίηση και η διαχείριση ενεργειακών πόρων, με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η ασφαλής, ομαλή, αδιάλειπτη και αξιόπιστη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας, σε όλη την επικράτεια, και με τους καλύτερους δυνατούς όρους για τους πολίτες: καταναλωτές και παραγωγούς.
Δεύτερος στόχος της είναι η δημιουργία ενεργειακών αποθεμάτων, δομών, συμμαχιών και εναλλακτικών επιλογών για την κάλυψη των αναγκών της εγχώριας ενεργειακής αγοράς – ιδιαιτέρως σε περιόδους ενεργειακών κρίσεων- και η αποτελεσματική προστασία των καταναλωτών και των επιχειρήσεων μέσω της λειτουργίας μηχανισμών εξομάλυνσης εξωγενών, έκτακτων αποσταθεροποιητικών φαινομένων και τάσεων.
Τρίτος βασικός στόχος της είναι η βιώσιμη και αειφόρος ανάπτυξη του φάσματος του ενεργειακού τομέα, σε όλες του τις μορφές, από την παραγωγή μέχρι την τελική χρήση, μέσα από το πρίσμα της προστασίας της φύσης και της διαφύλαξης της περιβαλλοντικής ισορροπίας, σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Και, τέλος, τέταρτος βασικός στόχος της είναι η παροχή και διασφάλιση ενός διαυγούς νομικού πλαισίου που να επιτρέπει την συνεχή βελτίωση στους όρους παραγωγής και χρήσης ενέργειας με τρόπο που να ενισχύει και να προωθεί την συνολική κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη.
Δεν χρειάζεται μεγάλη ανάλυση για να καταλάβουμε πως και στα 4 προηγούμενα επίπεδα η ακολουθούμενη πολιτική από την προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν εμφανώς ανεπαρκής, ατελής και ασθμαίνουσα, καθ’ όλη την διάρκεια της διακυβέρνησης της. Η «κληρονομιά» που αφήνει είναι, δυστυχώς, έντονα αρνητική….
Η βασικότερη προτεραιότητα, φυσικά, σε μια ενεργειακή πολιτική είναι πάντοτε η αποφυγή καταστάσεων ενεργειακής κρίσης και η στήριξη της ενεργειακής ασφάλειας. Και εκεί εκτιμώ πως πρέπει να εστιάσει σε ένα πρώτο βήμα η νέα κυβέρνηση.
Συγκεκριμένα, για να καταλάβουμε πλήρως το διακύβευμα, ας θυμόμαστε πως η ενεργειακή κρίση αναδύεται σε οποιαδήποτε σημαντική συμφόρηση στην προσφορά ενεργειακών πόρων σε μια οικονομία, η οποία οδηγεί στην έκρηξη της ενεργειακής στενότητας ή/και στην δραστική αύξηση των τιμών της. Το συχνότερο αφορά δραστική διατάραξη μιας αγοράς που αφορά σε μία από τις πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούνται σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο: Ιδίως εκείνες που τροφοδοτούν τα εθνικά δίκτυα ηλεκτρισμού ή εκείνες που χρησιμοποιούνται ως καύσιμα στα οχήματα. Αλλά, επίσης, μπορεί να εκδηλωθεί ως αδυναμία του κύριου παραγωγού ενέργειας μιας χώρας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του: Σε αυτό φαίνεται να εστιάζεται ο τρέχων κίνδυνος για την οικονομία μας και, συγκεκριμένα, στην πολύ κακή κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η ΔΕΗ…
Φυσικά, το συχνότερο οι κρίσεις εκκολάπτονται, προκαλούνται και αναπαράγονται από πλημμελείς κυβερνητικές ενέργειες, όπως οι βαριές αυξήσεις της φορολογίας στην αλυσίδα παραγωγής και διανομής της ενέργειας, η τεχνολογική αδράνεια, η ανεπάρκεια επενδύσεων παραγωγικού εκσυγχρονισμού, η άστοχη ρύθμιση του ενεργειακού τομέα που κρατά την προσφορά και τη ζήτηση ενέργειας μακριά από την υγιή οικονομική ισορροπία και εξαιτίας της επιβολής μονοπωλιακών αγκυλώσεων και της διατήρησης συντεχνιακών στρεβλώσεων. Επίσης, συχνές αιτίες μπορεί να είναι η υπερκατανάλωση, η «γήρανση» της υποδομής ή η συμφόρηση της παραγωγής στα διυλιστήρια πετρελαίου και της διανομής στις λιμενικές εγκαταστάσεις που περιορίζουν την παροχή καυσίμων. Δυστυχώς, σε πολλά από τα παραπάνω σημεία η σημερινή ελληνική πραγματικότητα εκπέμπει «κόκκινο»…
Σε αυτό το πλαίσιο
Συνολικά, η έννοια της ενεργειακής ασφάλειας είναι άρρηκτα δεμένη με αυτήν της ενεργειακής ανεξαρτησίας, ωστόσο ορίζεται συγκεκριμένα ως η αξιόπιστη και επαρκής προμήθεια οποιαδήποτε μορφής ενέργειας σε λογικές τιμές. Στην πράξη, η ενεργειακή ασφάλεια είναι ο συνδυασμός της εθνικής ασφάλειας με τη διαθεσιμότητα φυσικών πόρων για κατανάλωση ενέργειας.
Τα μακροπρόθεσμα μέτρα για την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας πρέπει να κατευθύνονται στον στόχο της μείωση της απόλυτης εξάρτησης από οποιαδήποτε πηγή εισαγόμενης ενέργειας, στην αύξηση του αριθμού των προμηθευτών, στην αξιοποίηση των εγχώριων ορυκτών καυσίμων ή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στη μείωση της συνολικής ζήτησης μέσω μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας.
Παράλληλα επίσης πρέπει να περιλαμβάνει τη σύναψη διεθνών συμφωνιών για τη στήριξη των διεθνών σχέσεων εμπορίας ενέργειας -όπως η Συνθήκη για τον Χάρτη Ενέργειας στην Ευρώπη.
Κρίσιμες διαστάσεις στην δόμηση μιας μακρόπνοης πολιτικής ενεργειακής ασφάλειας για την χώρα μας έχουν,
- πρώτον, η διαφοροποίηση εισαγωγών,
- δεύτερον, η διαφοροποίηση τους μίγματος καυσίμων που χρησιμοποιούμε ως εθνική οικονομία και,
- τρίτον, η συστηματική βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, τόσο στην παραγωγή όσο και στην κατανάλωση στην χώρα μας.
Και όλα τα παραπάνω πρέπει να δρομολογηθούν γρήγορα και αποτελεσματικά, αύριο.
Δεν έχουμε ούτε μια μέρα για καθυστέρηση. Δυστυχώς… ”
Πρωτοδημοσιεύτηκε στο αξιόλογο και πάντα ενημερωμένο news4money.gr με τον τίτλο: “Ενεργειακή πολιτική, ενεργειακή κρίση και ενεργειακή ασφάλεια”
*** Ο Δρ. Χάρης Βλάδος είναι Λέκτορας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στο αντικείμενο των «Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων», στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών (Τέως Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης) και Συντονιστής Βιομηχανικής Πολιτικής στην ΝΔ (Τομέας Οικονομίας και Ανάπτυξης)
