Το γράφημα που βλέπετε παρακάτω, παρουσιάζει το λεγόμενο «μείγμα» της οικονομικής πολιτικής κατά την περίοδο των μνημονίων. Δηλαδή, με απλά λόγια, τι είδους λιτότητα εφάρμοσαν οι 4 μνημονιακές κυβερνήσεις (Παπανδρέου, Παπαδήμου, Σαμαρά, Τσίπρα): λιτότητα βασισμένη στη μείωση των κρατικών δαπανών ή λιτότητα βασισμένη στην αύξηση της φορολογίας.
Έχει διαφορά;
Τεράστια.
Όπως έδειξε μια σχετικά πρόσφατη μελέτη* της ομάδας του Alberto Alesina στο Πανεπιστήμιο Harvard, ενώ και τα δύο είδη λιτότητας στραγγαλίζουν (αναπόφευκτα) μια οικονομία, οι αυξήσεις στη φορολογία έχουν σαφώς πολύ πιο αρνητικά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα σε αντίθεση με τη μείωση των κρατικών δαπανών. Μπορείτε να βγάλετε τα (πολιτικά) συμπεράσματά μόνες/οι σας, συγκρίνοντας τις χρονιές.
Επειδή για τα στοιχεία αυτά είχαμε ένα μικρό δράμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να τονίσω ότι αυτός ο πίνακας που βλέπετε είναι γνησιότατος. Προέρχεται από Έκθεση** του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Να σημειώσω ότι σ’ αυτό το Γραφείο εργάζονται κορυφαίοι Έλληνες οικονομολόγοι που έχουν προταθεί από τα κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου και τα στοιχεία τους δεν έχουν αμφισβητηθεί σοβαρά από κανέναν μέχρι τώρα. Να σημειώσω επίσης ότι το ραβδόγραμμα για το 2017 βασίζεται στον προϋπολογισμό του 2017 που έχει καταθέσει η κυβέρνηση στα τέλη του 2016. Αλλά βέβαια γνωρίζουμε πλέον ότι είναι ακριβές και ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να αλλάξει το μείγμα (μειώνοντας φόρους και κρατικές δαπάνες ταυτόχρονα).
Ένα παρόμοιο γράφημα του βουλευτή της ΝΔ Χρίστου Δήμα παρουσίαζε κάτι παρόμοιο (όχι κατά έτος αλλά κατά κυβέρνηση) και υποθέτω βασίστηκε στα ίδια στοιχεία. Άλλωστε το γράφημα παρουσιάστηκε σε συνέδριο που οργάνωσε το Γραφείο Προϋπολογισμού στην Αίθουσα της Γερουσίας τον Μάρτιο του 2017 (στο οποίο συμμετείχα κι εγώ). Όμως κάποιος παραποίησε το γράφημα του κ. Δήμα, πρόσθεσε το λογότυπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (για να προσδώσει μεγαλύτερο κύρος ο ανόητος) και το διέδωσε.
Αρκετά καλόπιστα άτομα το ανάρτησαν, αρκετά καλόπιστα άτομα το διέδωσαν και αρκετά καλόπιστα άτομα επεσήμαναν την αλλοίωση και την κατήγγειλαν. Υποθέτω (εφόσον, όπως είπαμε, είναι καλόπιστα άτομα και τους ενδιαφέρει η ουσία και η αλήθεια, όχι ο κομματικός πετροπόλεμος) ότι τώρα που έχουν στη διάθεσή τους ένα γνήσιο γράφημα και μάλιστα από συγκεκριμένη έκθεση της κρατικής υπηρεσίας που όλοι σεβόμαστε και εμπιστευόμαστε, θα φροντίσουν να διαδοθεί και να διαβαστεί.
Υ.Γ. Σύντομα θα κυκλοφορήσουν τα πρακτικά του συνεδρίου του 2017 του Γραφείου Προϋπολογισμού. Όπως και στα πρακτικά του προηγούμενου συνεδρίου(2014), θα υπάρχει πλούτος αξιόπιστων στοιχείων. Ευχαριστώ τον Greek Analyst που μου θύμισε την ύπαρξη του γραφήματος σήμερα το πρωί.
* Alesina, Alberto, Omar Barbiero, Carlo Favero, Francesco Giavazzi, and Matteo Paradisi. 2015. “Austerity in 2009-2013.” Υπό δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό “Economic Policy” που εκδίδεται από τον Εκδοτικό Οίκο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
** Βουλή των Ελλήνων, Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους, «Τριμηνιαία Έκθεση (Ιανουάριος-Μάρτιος 2017», Μάιος 2017, σελ. 16.